Opis nowych organów
w Parafii św. Franciszka z Asyżu
Nowe organy w Parafii św. Franciszka z Asyżu zostaną wybudowane wg koncepcji barokowej, co oznacza, że będą składały się z dwóch szaf organowych:
- szafy dużej zawierającej sekcję główną oraz pedał – umieszczonej w przestrzeni chóru pomiędzy filarami.
- szafy małej – tzw. pozytywu wbudowanego w balustradę empory.
Budowniczym organów została wybrana znana firma organmistrzowska Dielňa Bies ze Słowacji. Z dotychczasowymi realizacjami firmy Dielňa Bies ze Słowacji odpowiedzialnej za budowę organów można się zapoznać pod następującym linkiem https://dielnabies.sk/vyroba. Firma Dielňa Bies po szczegółowym zapoznaniu się z założeniami architektonicznymi kościoła św. Franciszka z Asyżu stworzyła indywidualny projekt budowy instrumentu tak, aby doskonale wpasował się w wystrój kościoła.
- Centralna wieża piszczałkowa wywodzi się z kształtów wieży kościelnej i bocznych ścian kościoła.
- Ukośne linie wieży organowej, pól piszczałkowych oraz innych elementów wywodzą się z linii ukośnych, które można znaleźć w wielu elementach architektury kościoła.
- Amfiteatralne rozszerzanie się pól piszczałkowych przypomina kształt krzyża z San Damiano.
- Gładkie jasne drewno dębowe przypomina bogactwo świeckie, którego wyrzekł się Franciszek.
- Dębowe drewno ustępuje szorstkiemu drewnu szczotkowanemu oznacza Franciszka, który „ubiera się w ubóstwo”.
- Piszczałki cynowe nad drewnem symbolizują skarby duchowe, które Franciszek odnalazł dzięki ubóstwu.
Projekt pozytywu (szafy małej) jest koncypowany inwersyjnie do dizajnu szafy głównej.
- Pośrodku znajduje się pole z najmniejszymi piszczałkami, na bokach są wieże piszczałkowe zawierające największe piszczałki z prospektu.
- Na głównej szafie organowej zakryta jest środkowa wieża piszczałkowa a w pozytywie są zakryte wieże piszczałkowe boczne.
- Na pozytywie pola piszczałkowe otwierają się w kierunku do wnętrza chóru a linie ukośne pól piszczałkowych opadają w kierunku od środka na zewnątrz.
Ponieważ została wybrana koncepcja barokowa, częścią do realizacji jest również projekt balustrady empory, która obejmuje balkon chóru.
Na całą koncepcją budowy organów od strony muzycznej czuwa dr hab. Michał Markuszewski, wybitny organista, prof. Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina Warszawie. Jest On również pomysłodawcą dyspozycji głosów organowych. Z dotychczasowymi osiągnięciami prof. Michała Markuszewskiego można się zapoznać pod podanym linkiem https://chopin.edu.pl/pracownicy/168_michal-markuszewski
Według przyjętej koncepcji organy będą posiadać 25 głosów, to jest 1344 piszczałki – nie licząc unikatowego głosu jakim jest Cymbał Polski – nawiązujący do XVI wiecznego polskiego budownictwa organowego, który znajdował zastosowanie w renesansowych organach w południowej Polsce.
To właśnie ten głos organowy sprawi, że instrument w Parafii św. Franciszka z Asyżu w Warszawie będzie unikatowy i jedyny taki w Warszawie. Cymbał niestrojony zwany polskim to piszczałka o szczególnej i charakterystycznej budowie. Składa się z nogi i włożonych do niej niestrojonych piszczałek, najczęściej sześciu. Miał on za zadanie wywoływać specyficzne szumy i podzwanianie. Zachowało się jedynie kilka instrumentów na terenie Polski, gdzie można usłyszeć brzmienie tego niezwykłego i rzadko spotykanego głosu organowego. M.in. w Archiopactwie Cystersów w Jędrzejowie oraz w renesansowych organach Bazyliki św. Andrzeja w Olkuszu. Zachęcamy do posłuchania brzmienia słynnych organów renesansowych w Olkuszu, które prezentuje w serwisie youtube dr hab. Krzysztof Urbaniak. Podczas tej prezentacji można również usłyszeć głos o jakim mowa – charakterystyczny cymbał polski (przedział czasu: od minuty 9.09 do minuty 10.20 nagrania).
Głos ten będzie zdecydowanie wyróżniał instrument i przyciągał uwagę oraz zainteresowanie koneserów muzyki organowej.
Szczegółową dyspozycję instrumentu przedstawia poniższa grafika.
